توپا ئېرىق كەنتىنىڭ ئىشلىرى روناق تاپتى

كالا بېقىش مەھسۇلات قىممىتى 9 مىليون يۈەندىن ئاشتى

توپا ئېرىق كەنتىنىڭ ئىشلىرى روناق تاپتى

[تەھرىر ئىزاھاتى]

نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش ئۆتكىلىگە ھۇجۇم قىلىش بىرمەيدان قاتتىق جەڭ، نۆۋەتتە ئاپتونوم رايونىمىزدا قالپىقى ئېلىۋېتىلمىگەن ئون نامرات ناھىيەنىڭ نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش ئۆتكىلىگە ھۇجۇم قىلىشى بۇ مەيدان قاتتىق جەڭدىكى قاتتىق جەڭ. بۈگۈنكى كۈندە، ئاپتونوم رايونىمىزنىڭ نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش ئۆتكىلىگە ھۇجۇم قىلىشى ھەل قىلغۇچ جەڭ قىلىپ، ھەل قىلغۇچ غەلىبە قىلىدىغان ئاچقۇچلۇق باسقۇچقا قەدەم قويدى. بۈگۈندىن باشلاپ، گېزىتىمىزدە «نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش ئۆتكىلىگە ھۇجۇم قىلىشتا ھەل قىلغۇچ جەڭ قىلىپ، ھەل قىلغۇچ غەلىبە قىلىش. قالپىقى ئېلىۋېتىلمىگەن نامرات ناھىيەلەردە جەڭگە ھەيدەكچىلىك قىلىش» يۈرۈشلۈك خەۋەرلىرى بېرىلىپ، مۇخبىرلارنىڭ قالپىقى ئېلىۋېتىلمىگەن ئون نامرات ناھىيەگە چوڭقۇر چۆكۈپ يازغان تەسىرلىك خەۋەرلىرى ئارقىلىق، ھەل قىلغۇچ جەڭ قىلىپ، ھەل قىلغۇچ غەلىبە قىلىدىغان ئەڭ ئاخىرقى ئاچقۇچلۇق پەيتتە، ھەر مىللەت كادىرلار، ئاممىنىڭ چىشنى چىڭ چىشلەپ، شەھەرگە ھۇجۇم قىلىپ ئىستىھكامنى ئېلىش غەيرىتى ۋە مەسئۇلىيىتى ھەمدە ھەرقايسى جايلارنىڭ ئەمەلىي ئىزدەنگەن ئۈنۈملۈك نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش تەدبىرلىرىگە بىرلەشتۈرۈپ، نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش ئۆتكىلىگە ھۇجۇم قىلىش جېڭىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى غەلىبىسىنى قولغا كەلتۈرۈش ئىشەنچىنى ئۇرغۇتۇپ، كۈچىنى مۇجەسسەملىگەنلىكى ھەقىقىي ئەكس ئەتتۈرۈلىدۇ.

پۈتۈن تاراتقۇ مۇخبىرلىرىمىز جېڭ جو، ليۇ يى، زوۋ يى، جۇڭ جاۋفېڭ

قوتانلارنى تازىلاش، ئوت - چۆپ توغراش، يەم - خەشەك تەييارلاش... 9 - ئاينىڭ 19 - كۈنى، 63 ياشلىق تۇردىنىياز زاكىر سەھەردىن باشلاپلا ئالدىراش بولۇپ كەتتى. قوتاندا 35 تۇياق تېمەن، سېمىز سىمېنتال كالىسى بەخىرامان، ئەركىن يۈرەتتى.

بۇ كالىلار تۇردىنىيازنىڭ ئەتىۋارلىق گۆھەرلىرى. «سىمېنتال كالىسىنىڭ نەسلى ئېسىل بولۇپ، موزايدىن چوڭ بولۇپ قوتاندىن چىقىشقىچە پەقەت ئون ئايلا ۋاقىت كېتىدۇ، بىر كالىنى 16 مىڭ يۈەنگە ساتقىلى بولىدۇ. بۇلتۇر، مەن كالىلىرىمنى 120 مىڭ يۈەنگە ساتتىم.» گەپ ئارىلىقىدا، تۇردىنىياز بارماقلىرىنى چىقىرىپ ھېسابلاپ بەردى، ئۇنىڭ خۇشاللىقى سۆز - ھەرىكەتلىرىدە ئىپادىلىنىپ تۇراتتى. ئۇ ھازىر قوتاندىكى 35 كالىنىڭ قىممىتىنىڭ 500 مىڭ يۈەنگە يېتىدىغانلىقىنى مۆلچەرلەپ ھېسابلاپ چىقتى.

ئىلگىرىكى ۋاقىتلار بولغان بولسا، ئۇ بۇلارنى ئويلاشقىمۇ جۈرئەت قىلالمايتتى.

تۇردىنىياز چىرا ناھىيەسى چىرا يېزىسى توپا ئېرىق كەنتىنىڭ كەنت ئاھالىسى. 2014 - يىلى، ئۇ ۋە كەنتتىكى باشقا 272 ئائىلىدىكى 1099 ئادەم ئارخىپ تۇرغۇزۇلۇپ كارتا بېجىرىلگەن نامرات ئاھالە قاتارىغا ئايرىلدى. توپا ئېرىق كەنتى قۇملۇققا يېقىن، نامراتلىق يۈزبېرىش نىسبىتى ％72تىن يۇقىرى بولۇپ، ئېغىر نامرات كەنتكە تەۋە ئىدى.

تۇردىنىيازنىڭ ئۆيىدە كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان تېرىلغۇ يەر بىر موغىمۇ يەتمەيدۇ، يىللىق كىشى بېشى ساپ كىرىمى 3000 يۈەن ئەتراپىدا بولۇپ، تۇرمۇش چىقىمىنى چىقىرىۋەتكەندە، ھېچنېمە قالمايتتى. كەنت ئاھالىلىرىنىڭ نامراتلىقتىن قۇتۇلۇشىغا ياردەم بېرىش ئۈچۈن، كەنت ئاھالە كومىتېتى ئىزچىل يول ئىزدىدى.

2018 - يىلىنىڭ بىر كۈنى، كەنت كادىرلىرى ئۇنى ئىزدەپ كېلىپ، ئۇنىڭدىن قەرز پۇل ئېلىپ كالا بېقىشنى خالايدىغان - خالىمايدىغانلىقىنى سورىدى.

«مەن قوي بېقىپ باققان، كەپتەر بېقىپ باققان، كالىنىلا بېقىپ باقماپتىكەنمەن. ئۇنىڭ ئۈستىگە يەنە پۇل قەرز ئېلىپ باقىدىكەنمەن، جۈرئەت قىلالمايمەن.» بۇ تەكلىپكە قارىتا تۇردىنىياز باشلىنىشىدىلا رەت قىلدى، كېيىن كەنت كادىرلىرى ئۇنىڭغا بۇنىڭ دۆلەت مالىيەسىدىن ئۆسۈمنى تۆلەپ بېرىدىغان ئاز سوممىلىق قەرز پۇل ئىكەنلىكىنى، ئۆسۈم ئېلىنمايدىغانلىقىنى، رەنە قويمىسىمۇ بولىدىغانلىقىنى، سوممىسى 50 مىڭ يۈەن بولۇپ، مۇددىتى ئۈچ يىل ئىكەنلىكىنى ئېيتتى.

«كەنت كادىرلىرى ماڭا ھېسابات قىلىپ بېرىپ، ھازىر بىر موزاينىڭ سېتىش باھاسى 9000 يۈەن ئەتراپىدا بولۇۋاتىدۇ، ئون ئايدىلا قوتاندىن چىقىدۇ، ئۇ چاغدا بىر كالىنى 16 مىڭ يۈەنگە ساتقىلى بولىدۇ، كىرىم خېلى كۆپ بولىدۇ، بۇ نامراتلىقتىن قۇتۇلۇشنىڭ ياخشى يولى، دېدى.» نەچچە كۈن ئويلانغاندىن كېيىن، تۇردىنىياز ئاخىرى قارار قىلدى: قەرز ئالىمەن! كالا باقىمەن!

ناھايىتى تېزلا، 50 مىڭ يۈەن قەرز پۇل تەستىقلىنىپ چۈشتى، تۇردىنىياز 40 مىڭ يۈەنگە تۆت كالا سېتىۋالدى، 10 مىڭ يۈەنگە يەم - خەشەك سېتىۋالدى.

تېخنىكلارنىڭ يېتەكچىلىكىدە، تۇردىنىياز كالا بېقىشنىڭ يولىنى بىلىۋالدى، ئۇ مۇۋەپپەقىيەت قازاندى! بىرىنچى يىلى، تۆت تۇياق كالا قوتاندىن چىققاندىن كېيىن 80 مىڭ يۈەنگە سېتىلدى. بۇ يىل قەرز پۇلنىڭ ۋاقتى توشۇپ، ئۇ قەرز پۇلنى قايتۇرۇپ، يەنە يېڭىدىن قەرز پۇل ئالدى، بۇنىڭغا نەچچە يىلدىن بۇيانقى يىغقان پۇلىنى قوشتى، ئۆيىدىكى كالا كۆپىيىپ 35كە يەتتى، ئۇ كەنتتىكى كالا بېقىش جۇاڭيۈەنىگە ئايلاندى، كالا بېقىشقا تايىنىپ نامراتلىقتىن ئۈزۈل - كېسىل قۇتۇلدى.

ئوخشاشلا نامرات ئائىلىدىكى مەمەتجان مەتروزىمۇ تۇردىنىيازنىڭ قەرز پۇل ئېلىش ئارقىلىق كالا بېقىپ قەد كۆتۈرگەنلىكىنى كۆرۈپ، كەنت ئاھالىلەر كومىتېتىغا بېرىپ قەرز پۇل ئېلىشنى ئىلتىماس قىلىپ، كالا باقماقچى بولدى. «قەرز ئالغان پۇل بىلەن كالا بېقىپ پۇل تېپىش ئەرزىيدىكەن.» مەمەتجان مۇنداق دېدى: بۇ يىل ئۆيۈمدىكى ئۈچ كالىدىن كىرگەن كىرىمگە يەنە چىلان، ئانار ساتقان پۇلنى قوشقاندا، يىللىق كىرىمىمنىڭ 70 مىڭ يۈەنگە يېتىشىدە گەپ يوق.

توپا ئېرىق كەنتىگە كىرسىڭىز، قەرز پۇل ئېلىش ئارقىلىق باقمىچىلىق قىلىپ نامراتلىقتىن قۇتۇلۇش «شەرەپ تاختىسى»نىڭ ئىككى تامغا لىق چاپلانغانلىقىنى كۆرىسىز. مەتسىدىق ئىبراھىم نامرات ئاھالە، 50 مىڭ يۈەن ئاز سوممىلىق قەرز پۇل ئالغان، ئۆيىدە تۆت كالا، 80 قوي، 600 كەپتەر بار؛ يۇنۇس رەجەپ، نامرات ئاھالە، 50 مىڭ يۈەن ئاز سوممىلىق قەرز پۇل ئالغان، ئۆيىدە يەتتە كالا، 27 قوي، 360 كەپتەر بار...

دۆلەت ئېلېكتىر ئېنېرگىيە مەبلەغ سېلىش گۇرۇھى شىنجاڭ شىركىتىنىڭ توپا ئېرىق كەنتىدە تۇرۇشلۇق «ئەلرايىنى بىلىش، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش، ئەلنى مايىل قىلىش» خىزمەت ئەترىتىنىڭ ئەترەت باشلىقى، 1 - شۇجى گې مىڭجۇڭ مۇنداق دېدى: نۆۋەتتە باقمىچىلىق كىرىمى كەنت ئاھالىلىرىنىڭ ئوتتۇرىچە كىرىمىنىڭ ％60تىن كۆپرەكىنى ئىگىلىدى، پۈتۈن كەنتتىكى ％80تىن كۆپرەك دېھقان ئائىلىسى كالا، قوي قاتارلىق چارۋا، ئۆي قۇشلىرى باقمىچىلىقىغا قاتناشتى، باقمىچىلىق كەنت ئاھالىلىرىنىڭ نامراتلىقتىن قۇتۇلۇپ بېيىش كەسپىگە ئايلاندى.

«<قەرز بېرىشكە تېگىشلىكلىرىنىڭ ھەممىسىگە قەرز بېرىش> پىرىنسىپى بويىچە، تولۇق كاپالەتلەندۈرۈلىدىغان ئەمگەك ئىقتىدارى يوق ئائىلىلەردىن باشقا، بىز نامرات ئائىلىلەر، نامراتلىق گىرۋىكىدىكى ئائىلىلەرنى ئاز سوممىلىق قەرز پۇل ئېلىپ باقمىچىلىقنى تەرەققىي قىلدۇرۇشنى ئۆز ئىختىيارلىقى بىلەن ئىلتىماس قىلىشقا ئىلھاملاندۇردۇق.» گې مىڭجۇڭ مۇنداق دېدى: شۇنىڭ بىلەن بىللە، خىزمەت ئەترىتى ۋە كەنت «ئىككى كومىتېت»ى ناھىيە، يېزىلاردىكى ئالاقىدار تارماقلارنىڭ قوللىشىدا، كەنت ئاھالىلىرىنىڭ ئىلمىي باقمىچىلىق ئۆتكىلىنى چىڭ تۇتۇشىغا ياردەم بېرىپ، باقمىچىلىقنىڭ پايدىسىغا ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىپ، ئاز سوممىلىق قەرز پۇلنىڭ ئۈنۈمىنى تولۇق جارى قىلدۇردى.

نۆۋەتتە، پۈتۈن كەنت بويىچە جەمئىي 266 ئائىلە 13 مىليون 160 مىڭ يۈەن ئاز سوممىلىق قەرز پۇل ئىلتىماس قىلدى، بۇنىڭ ％80ى كالا، قوي باقمىچىلىقىغا سېلىندى، پۈتۈن كەنتتىكى قوتاندا بېقىلىۋاتقان كالا سانى 2016 - يىلىنىڭ ئاخىرىدىكى 84تىن كۆپىيىپ ھازىرقى 580 نەچچىگە يەتتى، كالا بېقىش كەسپىنىڭ ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتى 9 مىليون 280 مىڭ يۈەنگە يەتتى، كەنت ئاھالىلىرىنىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 10 مىڭ يۈەندىن ئاشتى، 2019 - يىلى پۈتۈن كەنت نامراتلىقتىن چېكىنىپ چىقتى.

«بىز باقمىچىلىق ھەمكارلىق كوپىراتىپى قۇردۇق، بۇ يىل يەنە 70 مو يەر ئاجرىتىپ، 1000 كالا، 5000 قوي بېقىلىدىغان كۆلەملەشكەن مەركەزلىك باقمىچىلىق رايونى قۇرۇپ، باقمىچىلىقنىڭ سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ، ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇشقا ئاساس سېلىشنى پىلانلىدۇق.» گې مىڭجۇڭ مۇنداق دېدى: پۈتۈن كەنتتە كۆلەملەشكەن، ئۆلچەملەشكەن باقمىچىلىقنى تەدرىجىي ئومۇملاشتۇرۇپ، كەنت ئاھالىلىرىنىڭ باقمىچىلىق كىرىمىنى ئۈزلۈكسىز ئۆستۈرىمىز.

بۈگۈنكى كۈندە، كالا سېتىۋېلىش تىلغا ئېلىنسا، ئەتراپتىكى سېتىۋالغۇچى سودىگەرلەر توپا ئېرىق كەنتىنىلا تونۇيدۇ، ئۇلار ئۈچ - تۆتتىن توپ - توپ بولۇشۇپ كەنتكە كېلىپ «كالا زاكاز قىلىدۇ»، توپا ئېرىق كەنتىنىڭمۇ كۈندىن - كۈنگە «قالتىسلىقى كۆككە يەتمەكتە».